Temel Analiz Nedir? 1- Temel Analize Giriş

Temel Analiz yazılarımda küçük yatırımcılar için temel analizle nasıl hisse senedi yatırımı yapılacağını ele alacağım. Yazı dizisi şeklinde olacak yazılarıma  1-Temel Analize Giriş yazısı ile başlıyorum.

Temel analiz, en basit tanımıyla bir şirketin bilançosuna fiyat biçmektir. Yani o bilançoya sahip olan şirketin hissesinin olması gerektiği fiyatı çeşitli temel analiz teknikleri kullanarak tespit etmektir temel analiz.

Bunun için de piyasa fiyatı ile şirketin bilanço kalemlerini bir araya getiren ve şirketin mali durumunu gösteren çeşitli rasyolar kullanılır. Temel analizde kullanılan rasyoların başında ise:

Fiyat / Kazanç (F / K) Oranı, 

Piyasa Değeri / Defter Değeri (PD / DD) Oranı, 

FD/FAVÖK oranı, 

Cari Oran, 

Net Kar Değişimi/ Büyümesi, 

Borç/Özsermaye Oranı,

Toplam Kaynaklar/Toplam Borçlar Oranı, 

Özsermaye Büyümesi, 

Özsermaye Karlılığı,

Kar Marjları, 

Aktif ve Özsermaye Verimliliği

gibi dünyada en çok kabul gören rasyolar kullanılır.

Temel analiz genel olarak şirketlerin bilanço, gelir tabloları incelenerek yapılan analizdir. Temel Analiz şirketin mevcut durumu ve sektördeki gücü hakkında bilgi verir. Yukarıda bahsedilen oranlar da bilanço ve gelir tablosundan türetilen ve finansal okuyucular için özetlenmiş oranlardır. Yatırımcılar bu oranları değerlendirerek ve kıyaslayarak şirket hakkında bilgi sahibi olmaya çalışırlar. 

Kısacası Temel analizin temeli bilançolara ve gelir tablolarına dayandığı için önce bilanço ve gelir tablosu ve bunların kalemleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmalıyız ve bu kalemleri doğru yorumlayabilmeliyiz.

Unutmayın ki borsada her zaman en çok bilgiye sahip kişi kazanır. Biz küçük yatırımcıların şirketler hakkında bilgi sahibi olmalarının tek yolu şirketlerin bilanço, gelir tablosu, nakit akış tablosu ve faaliyet rapolarında yer alan bilgileri incelemek ve doğru şekilde yorumlamaktır. Borsada ne kadar çok doğru ve yararlı bilgiye sahip olursak o kadar avantajlı konuma geliriz. 

Borsa İstanbul'da kazanmanın anahtarı bilgidir. Yatırımcılar olarak temel analiz yapmamızın nedeni şirketin hisse senedi fiyatının şirketin mali yapısı ile uyumlu olup olmadığı bilgisini elde etmektir. Temel analiz sonucunda şirketin hisse senedinin fiyatının ucuz mu pahalı olduğunu ya da önümüzdeki yıllarda nasıl bir seyir izleyeceğini anlamamıza yarayacak çok değerli bilgiler elde ederiz. 

Temel analizde şirketi incelediğimiz kadar şirketin içinde bulunduğu sektörün durumu ve makro ekonomik değişkenler de göz önünde bulundurulmalıdır. Temel analiz, tüm bu bilgilerin bir araya getirilmesi ile yapılır ve doğru yapıldığı sürece yatırımcıları doğru yöne yönlendirir. 

Temel Analiz şirketin sadece finansal tablolarında yer alan rakamları yorumlamak değildir. Önemli nokta, bu şirketin sattığı mal veya hizmetin 10-15 yıllık bir süreç içinde nasıl bir talep ile karşı karşıya kalacağının tahmin edilmesi, bu şirketin 10-15 yıl süre  içinde nerede olacağına ilişkin bir öngörüde bulunulması gibi çoğu insanın görmediği unsurları görmek ve uzun vadeli olarak bu öngörüleri takip etmektir. Bu noktada en büyük avantajımızın insanlar sabırsız olması, kısa vadeli düşünmesi uzun vadeli bizim gördüğüm fırsatları görememeleridir. 

Son söz olarak fiyatlar kısa vadede etkin olmayabilir ama uzun vadede her zaman etkindir. 

Yazının ikinci kısmında En çok Kullanılan Kullanılan Temel Analiz Oranları anlatacağım.

( Temel Analiz 2- En Çok Kullanılan Temel Analiz Oranları)

Enflasyon ve Devalüasyona Karşı Doğal Bir Hedge Olarak Borsa Yatırımı

Uzun vadeli borsa yatırımı yapılırken portföyümüzün reel değerini korumak için 2 önemli kritere dikkat etmemiz  gerekmektedir;

     1. Enflasyon
     2. Devalüasyon

Bilindiği üzere borsa yatırımı demek ilgiyi firmaya TL bazında ortak olmak demektir. Ortaklık payınız aynı kalsa bile zaman içindeki firma hisse senedindeki aşağı yukarı oynaklıklar sizin portföyünüzün değerini belirleyecektir. Şirkete yapmış olduğunuz yatırım TL bazında olduğu için reel kazancınız hesaplarken aynı zamanda enflasyon oranları ve döviz kurlarını kullanarak bir analiz yapmamız gerekir. Bu noktada enflasyona karşı borsa yatırımın doğal bir hedge fonksiyonu sağladığını göz önünde bulundurmak gerekir. Nasıl mı?

Enflasyon en bilinen tanımıyla fiyatlar genel düzeyinin artması demektir  ve sizin ortak olduğunuz firmanın hisse senedi fiyatı da nihayetinde bir fiyattır, dolayısıyla fiyatlar genel düzeyinin artması sizin de hisse senedi fiyatınızı (ceteris paribus) artıracaktır. Bu mekanizmanın arkasında mantığı anlamak için ise çok basit düşünebiliriz; sizin ortak olduğunuz firmanın sattığı ürünlerin fiyatı da doğal olarak artacak ve diğer şeyler sabitken şirketin karı da en az enflasyon oranında artacaktır. (Talep esnekliği karın ne kadar artıp artmayacağını belirlese de bazı mal ve hizmetlerin talep esnekliği düşüktür ve siz fiyatı ne kadar artırırsanız artırın insanlar o mal ve hizmeti talep etmek durumda kalmaya devam edecektir) Burdan çıkardığımız ilk nokta aslında borsa yatırımının enflasyona karşı doğal bir hedge vazifesi görmesidir.

Tabiki bu noktada bir parantez açmak gerekirse, enflasyonun yükseldiği dönemlerde faizler de yükselecektir ve herkesin bildiği gibi faiz oranları ile borsa yatırımı ters orantılı olgulardır. Bu noktadaki çıkış stratejimiz ise yüksek faizlerin kısa vadede borsayı olumsuz etkileyebileceği ama uzun vadede faizlerin tekrar düşmesi ile borsa yükselişini sürdürecektir.

Borsa yatırımında ikinci dikkat edilmesi gereken nokta Tl bazlı yatırımın tutarının döviz kuru karşısında nasıl bir performans izlediğidir. Borsa genel olarak devalüasyona karşı  doğal bir hedge fonsiyonu sağlayacağını söylemek iddialı bir açıklama olsa da şirket bazında akıllıca yapılan bir yatırım bizi devalüasyona karşı da koruyacaktır. Nasıl mı?

Borsa halka açık şirketlerden ihracat ağırlıklı olarak satış yapan şirketlerin sayısı oldukça fazladır. Bu şirketlerin cirosu genel olarak dolar ve euro bazındayken satışların maliyetinin makul bir kısmı ise TL bazlıdır. Yani sonuç olarak döviz kurlarındaki yükseliş şirketinizin cirosunu satışların maliyetinden daha fazla oranda artırarak daha fazla kar elde etmesini sağlayacaktır. (ceteris paribus) Fazla kar elde etmesi ise şirket hisse fiyatlarını yukarı itecektir.

Kısacası akıllı bir borsa yatırımı sizi hem enflasyona hem de devalüasyona karşı korur. Peki neye karşı korumaz?  Borsa yatırımı sizi ekonomik krize karşı korumaz çünkü  ekonomik krizlerde şirketler için işler pek iç açıcı gitmez ve sonuç olarak siz de o şirketlerin ortağısınız. Ama ekonomik krize  fırsat olarak bakmak da önemlidir. 2008 krizindeki hisse senetleri fiyatları ile şu anki fiyatları kıyasladığınızda aradaki fiyat farkına siz de inanamayacaksınız. Ekonomik krizde sağlam ve akıllı bir yatırım ile zengin olmak işten bile değil.